martes, 26 de noviembre de 2013

Donostistorikoa I-II. Historia del monte Urgull 1813-2013


Aurreko ikasturteko bukaera aldean, G.E.ko bilera batetan (hileroko 2. asteartetan) Noeliak ibilbide historikoa egiteko aukeraz hitz egin zuen. Ibilbidea Javier Sada J.rekin izango litzateke, Donostia osoan “kronikalariaz” ezaguna eta hainbat hedabideetan askotan ikus dezakeguna.

Ikasturte honen hasieran gaiari berriro ekin genion eta berarekiko harremana berreskuratu genuen plana eta data jartzeko.

Iharduera sustatzen hasi eta berehala, oso harrera ona izan zezakeela ikusi genuen. Hain den honela, agudo hartu genuela gaia eta ordubete baino gutxiagoan segidako igandean bigarren iharduera (edukia ber beraz) egitea adostatu genuela.

Nik dakidanez ez zen inoiz gauzatu mota honetako irtenaldirik G.E.tik antolatuta. 

Donostistorikoa ihardueraz ari naiz, kanpo irtenaldia, ibilbidea, osagai kultural eta historiko aberatsez nahastu egiten dituena.

Zer iruditu zitzaizuen? Kanpoko kultur-irtenaldi gehiago egiteko iradokizunik bai?

Antza denez udaberrirako Javier Sadarekin beste zerbait egiteko aukera eduki ahal izango dugu, hala bedi!

Hasta donde yo se, no se había celebrado nunca una salida de este tipo organizada desde el AMPA. Estoy hablando de la actividad Donostistorikoa, que mezcla una salida al aire libre, paseo con una componente cultural e histórica potente.











María Elena del Amaraberri AMPA asistiendo a Javier Sada (Foto de Maria Diez de Ulzurrun)


A finales del pasado curso, en una de las reuniones del AMPA (los 2º martes de cada mes) Noelia habló de la posibilidad de realizar un paseo histórico con el Sr. Javier Sada, conocido en todo Donosti como el "cronista" de la ciudad desde hace mucho años, con presencia contimua en diferentes medios de comunicación. A principios de este curso retomamos el tema y nos volvimos a poner en contacto con él para poner un plan y una fecha.

Enseguida de comenzar a promocionar la actividad nos dimos cuenta que iba a tener mucha aceptación. Tan es así, que reaccionamos rápidamente y en menos de una hora acordamos con él realizar una segunda actividad (de igual contenido) el siguiente domingo.

¿Qué os ha parecido? ¿Sugerencias de mejora en caso de hacer más salidas culturales al aire libre?

Parece que para primavera podamos hacer algo más con Javier Sada, esperamos que así sea.

El resumen de la 2ª jornada, guiada por Amaia, Mª Elena y Fernando, es el siguiente:

Te cuento un poco como ha ido la excursión.

- Comienzo bastante puntuales, a las 10:10 en la plaza de Zuloaga.

- Megafonia muy bien; un pequeño fallo que nos hemos olvidado la correa para llevar el altavoz, pero lo hemos metido en una mochila y casi mejor, así no se mojaba. Se oía muy bien.

- He hecho una mini presentación y de seguido ha empezado Sada: historia de la Parte Vieja, de los diferentes barrios y clases sociales que la componían. También nos ha hablado sobre la reconstrucción de la ciudad tras el incendio de 1813. Mientras los niños jugaban en el parque que hay en la propia plaza (no hacían ni p... caso a Sada, pero se han portado bien).

- Hemos empezado a subir y en la primera curva nos ha contado cómo llegaron los Jesuitas y los Dominicos a San Sebastián, que en su día no fueron queridos por el clero de la ciudad por ser excesivamente "innovadores", pero que finalmente se asentaron.

- Hemos subido al cementerio de los Ingleses. Nos ha contado cómo se construyó, como fué la inauguración con la Reina y embajadores etc., allí metidos, y como se ha reconstruido. La mayoria de los enterrados son españoles de las Guerras Carlistas, ingleses sólo hay seis.

- Luego hemos subido al castillo de la Mota (que significa pequeña montaña, colina): allí nos ha contado la historia de como fue la batalla de 1813. Portugueses, españoles e ingleses contra los franceses que estaban en la ciudad.

- Luego a la zona del vigía, con el campanario.

- Luego al museo. Dentro nos ha hablado de la historia de la ciudad en general y de cómo él hace su lectura, que se basa en escuchar las diferentes versiones (dice que varía mucho según quien lo cuente).

- Fin a las 13 horas.

Mi impresión es que no es una actividad para niños, igual sí a partir de 10 años. Se han portado bien porque estaban los amigos y se han entretenido entre ellos, pero la historia les aburría. Los adultos muy contentos, he sondeado a varios de los asistentes y les ha gustado.

Han faltado 5 familias, unas 20 personas, y se nos ha "pegado" algún espontáneo a ratos. Sada me ha gustado: es ameno y se sabe explicar y hacer entender muy bien, con un lenguaje sencillo (pero no para niños).

Al final nos ha comentado la posibilidad abierta de hacer otra actividad en primavera por Ulía.

Creo que puede ser una gran idea, allí hay muchas cosas para ver que si no te las cuentan, pasan desapercibidas, y el entorno es aun más agradable.

texto: Fernando Lamberto


2. ihardunaldiaren laburpena, Amaiak, M. Elenak eta Fernandok gidatua, hauxe da:

Txangoa nolakoa izan den laburtuko dizut:

-Nahiko puntualak. Hasiera 10:10etan Zuloaga plazatik.

-Megafonia oso ondo; akats txiki bat, bozgorailua eramateko uhala ahaztu genuen, baina motxilan sartu genuen eta ia hobe, ez zelako bustitzen. Oso ondo entzuten zen.

- Aurkezpen txiki bat egin nuen eta jarraian Sada hasi zen: Alde Zaharraren eta bearu osatzen zuten hainbat auzoren eta gizarte-mailen historia. Halaber, 1813ko sutearen ondorengo hiriaren berreraikuntzaz hitz egin zigun. Bitartean, haurrak plazan bertan dagoen parkean jolasten ari ziren (ez zioten jaramonik egiten Sadari, baina ondo portatu ziren).

- Igotzen hasi ginen eta lehenengo bihurgunean Jesuitak eta Domingotarrak nola ailegatu ziren Donostiara. Bere garaian elizjendeak arbuiatu zituen “berritzaileegi” izateagatik baina, azkenean, finkatu egin zirela kontatu zigun.

- Ingelesen hilerriraino igo ginen. Nola eraiki zen aipatu zigun, inaugurazioa nolakoa izan zen Erreginarekin, enbaxadoreekin eta abarrekin hor barruan bai eta nola berreraiki zen. Hilobiratu gehienak bertakoak dira, karlistaldian hilak, ingelesak sei baino ez dago.

- Gero Mota gaztelura igo ginen (“mota”k, gazteleraz, menditxo, muino adierazi nahi du). Hor 1813ko gudua nolakoa izan zen azaldu zigun. Portugaldarrak, espainarrak eta ingelesak hirian zeuden frantziarren aurka.

- Ostean zelatariaren aldera, kanpandorrearekin.

- Beranduago museora. Barruan hiriaren historiaz, okokorrean, mintzatu zitzaigun eta nola, berak, era askotako bertsio entzuten dituen ondorioak ateratzeko (zeinek kontatzen duenaren arabera asko aldatzen omen da).

- Amaiera: 13:00ean.

Nire iritsiz ez da umeentzako iharduera, agian bai 10 urtetatik aurrera. Ondo portatu ziren lagunekin zeudelako eta beraien artean ondo pasa zutelako, baina historia aspergarri zitzaien. 

Helduak oso pozik, joandako batzuk zondatu nituen eta gustatu zitzaien.

5 familia falta ziren, 20 bat lagun, eta aldizka bat-bateko “gonbidatua” izan genuen. Sada gustatu zitzaigun: atsegina da eta oso ondo daki adierazten eta ulertarazten, hizkera samurra erabiliz (baina ez haurrentzat).

Azkenean atea zabalik utzi zuen udaberrian beste ihardunaldia egin ahal izateko Ulia inguruan. Ideia ona izan daitekeela uste dut. 

Bertan ohartarazten ez  badizute nabarmendu gabe pasa daitekeen gauza asko dago, eta ingurua ere oso gustokoa da.

Itzulpena: Raúl Álvarez

Pequeño video-divertimento, hemen.

2 comentarios:

  1. Encantada con la salida. Javier Sada: muy bien, como siempre. Totalmente de acuerdo en que era una salida enfocada a los adultos, no a los niños. Demasiada historia para "espíritus libres". Si se pudieran hacer más salidas de este tipo, estaría bien. Todos estamos acostumbrados a visitas turísticas cuando salimos fuera, pero apenas conocemos la ciudad en la que vivimos. Enhorabuena por la iniciativa.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Hola Susana,
      en breve anunciaremos una nueva actividad con Javier Sada para las familias de la eskola Amara Berri.

      Muchas gracias,
      Iñaki

      Eliminar